Trudne rozmowy z 5-latkiem

Nataniela od pewnego czasu nurtuje pewna sprawa, trudna sprawa, sprawa taka, że nie do końca wiem, jak z nim o tym rozmawiać. Nat odkrył, że istnieje coś takiego jak śmierć. Nat śmierci się wystraszył. Zanim odkrył śmierć, odkrył starzenie się.

Jakiś czas temu podczas zabawy Nataniel powiedział do babci „ stara babka jesteś!”. Babcia żartując sobie odpowiedziała mu, że on też kiedyś będzie starym dziadkiem. Lament nagle się w domu podniósł. Syn mój przybiegł do mnie z żalem wielkim, jakby mu babcia nie wiadomo co powiedziała, łzy jak grochy się polały. Pytam więc co się stało i słyszę:

Nat: A babcia powiedziała, że ja będę starym dziadkiem! A to nie prawda! Ja będę tylko Natanielem i tatą! Nie będę dziadkiem!

I bynajmniej nie chodziło o to, że Młody wnuków nie chce. Młody nie chce być stary!

Pamiętam czas, kiedy do mnie dotarło, że kiedyś się zestarzeję, a później umrę. Pamiętam, że bardzo się tego wystraszyłam i wieczorami o tym myślałam. Bałam się nawet komukolwiek powiedzieć o tym, że o tej śmierci myślę. Próbowałam odganiać myśli. Teraz to samo przeżywa mój syn…

Ciężko mi własnemu dziecku powiedzieć, że wszyscy się starzejemy i wszyscy umrzemy… on też. Najbardziej na świecie chciałabym, żeby dzieci moje zdrowym i długim życiem się cieszyły i sama myśl o tym, że przyjdą rzeczy nieuniknione sprawia, że truchleję. Ale Nat o śmierć pyta, chce wiedzieć. Ostatnio obudził się w nocy z gorączką i długo nie spał. Pilnował go tata, a ja z Leonem spałam w drugim pokoju. W pewnej chwili usłyszałam:

Nat: A gdzie się jest jak się umrze? Tata, a gdzie się jest? A z jaką mamą się wtedy jest?

Tata nie odpowiadał, bo chyba spał. Ale mnie za serce ścisnęło, szczególnie pytanie o to, z jaką się wtedy jest mamą. Wstałam i prawie ze łzami w oczach poszłam utulić to moje małe serduszko, które w środku nocy takie rozterki przeżywało. Przytuliłam go, pocałowałam i powiedziałam, że jak umieramy, to  po prostu nas nie ma, ale że on jeszcze nie umiera i nie musi się o to martwić. Zasnął…

Pytań o umieranie było jeszcze wiele. Czy można ze sobą zabrać zabawki? A jakie? A on nie chce umierać, bo będzie się tam nudził. A ile żyje ciało?

Jak oswoić śmierć 5 letniemu dziecku? Czy w ogóle jest to możliwe? Czy ja sama ją w sobie oswoiłam? Chyba nie. Jedynym sposobem jest niemyślenie o niej. Nie chce dziecku wymyślać historyjek, gdzie to on niby po śmierci nie pójdzie. Staram się mówić prawdę, że zasypiamy i już nas nie ma. Nat wie, że wtedy jest się na cmentarzu. Był z nami tam przecież. Wie, że leżą tam nasi bliscy, którzy umarli. Być może osobom głęboko wierzącym jest łatwiej wytłumaczyć śmierć opowiadając o niebie itp. Ale to trochę tak, jak mówić dziecku, że przyniósł je bocian… Marcin w końcu powiedział Natanielowi, że niektórzy ludzie wierzą, że po śmierci idzie się do nieba. Może jednak on będzie chciał w to wierzyć. Śmierci to nie oswoiło. Nat stwierdzi, że on zeskoczy z chmur… I na tym póki co stanęło. Niedługo Święto Zmarłych, znów powrócą myśli i pytania. A ja kompletnie nie mam pomysłu, co mu powiedzieć, by go nie wystraszyć…